(ISO) كه مقر آن در ژنو می باشد، یك سازمان غیر دولتی بین المللی است كه در 24 فوریه سال 1947 تاسیس شد. این سازمان متشكل از موسسه های ملی استاندارد كردن 130 كشور بزرگ و كوچك, صنعتی و در حال توسعه از كلیه مناطق دنیا می باشد. وظیفه اصلی (ISO) توسعه استاندارد كردن و فعالیت های مرتبط در جهان با نگرشی تسهیل كننده نسبت به تبادلات بین المللی كالاها و خدمات, بهبود همكاری در محدوده علمی, فنی, اطلاعاتی و فعالیت های اقتصادی و حمایت از تولید كننده و مصرف كننده می باشد. سازمان بین المللی استاندارد (ISO) تدوین استانداردهای فنی و اختیاری را بر عهده دارد. این استانداردها تقریباً شامل كلیه موارد مربوط به تكنولوژی می گردد و نیز كمك به ساخت و عرضه كالاها و خدمات موثرتر, ایمن تر و بهداشتی تر می نماید.
تصور می شود كه كلمه (ISO) مخفف International Organization for Standardization است، در حالی كه مخفف عبارت فوق می بایست به صورت (IOS) باشد. (ISO) در اصل از كلمه یونانی (isos) مشتق شده و به معنی (برابر) و ریشه پیشوند (iso) در انگلیسی است.
استانداردها چه اهمیت و کاربردی دارند؟
با دقت بر بسته بندی کالای خریداری شده ممکن است علامت یا علایمی مانند آرم استاندارد ایران، CE، ISO 9001:2000، ISO 14001:2004، OHSAS 18000، HACCP یا … را مشاهده کنید. هرکدام از این علایم نشان دهنده پیامی هستند، مثلا HACCP فقط بر روی محصولات غذایی مشاهده می شود ونشان دهنده سلامتی ایمن بودن مواد غذایی است که در خط تولید آن نقاط بحرانی شناسایی و کنترل می شوند. ISO 9001:2000 یعنی سازمان تولید کننده آن محصول از نظام کیفیت خاصی برخوردار است. CE مجوز ورد کالا به بازار اروپا و GS مجوز ورود کالا به بازار آلمان است.
تعریفی کلی از برخی واژه های استاندارد ایزو:
- کیفیت چیست؟ مجموعه خواص و ویژگی های یک محصول یا خدمت که بتواند نیازها و انتظارات مشتری را برآورده نماید و با الزامات قانونی نیز انطباق داشته باشد، کیفیت نامیده می شود.
- عرضه کننده کیست؟ سازمان یا فردی که محصول یا خدمتی را ارائه نماید ( مانند تولید کننده، فروشنده، پیمانکار و…) عرضه کننده نامیده می شود.
- مشتری (Customer) کیست؟ سازمان یا فردی که محصولی را دریافت کرده بر روی آن فرایندی را انجام دهد، مشتری (Customer) نامیده میشود.
- مصرف کننده (Consumer) کیست؟ سازمان یا فردی که محصول دریافت شده را به مصرف می رساند، مصرف کننده (Consumer) نامیده می شود.
- خدمت چیست؟ فرایندی است که قابل لمس نباشد (intangible) ، اما توسط ادراک قابل فهم گردد . در واقع جوهره ای که ملموس نباشد ، بلکه درک آن عقلائی باشد.
- تولید چیست؟ محصول یکسری فرایندهایی است که ملموس بوده و توسط کلیه حواس، قابل درک و فهم باشد.
- عدم انطباق چیست؟ برآورده نشدن یک نیازمندی (اقدامات) در سازمان است. نیازمندی شامل قوانین و مقررات دستورالعمل های ابلاغی و استانداردهای فنی می باشد.
- روش اصلاحی چیست؟ از بین بردن معلول.
- اقدام اصلاحی چیست؟ فعالیت هایی است که عوامل یا علت های ایجاد مشکل را شناسایی و رفع نماید.
- اقدام پیشگیرانه چیست؟ شناسایی عوامل یا علت های بالقوه که از بروز مشکل در آینده جلوگیری می کند.