ساز و کار سازمان جهانی مالکیت معنوی در حمایت از آثار فکری چیست ؟

سازمان جهانی مالکیت معنوی (wipo )  یکی از آژانسهای سازمان ملل متحد است که به امر  استفاده از مالکیت فکری  (اختراعات، کپی رایت ،علائم تجاری و طرحهای صنعتی و … ) به عنوان یک ابزار و وسیله برای ایجاد انگیزه، برای خلق خلاقیتها و آفرینشهای فکری اختصاص داده شده است .

این نهاد بین المللی سازمانی است که متولی توسعه و استفاده از سیستم مالکیت فکری در بین ملل مختلف از طریق :

۱-    ارائه خدمات (خدماتی که بدست آوردن حمایتها را در حوزه مختلف مالکیت فکری تسهیل نماید )

۲-    پیشنهاد(قوانین و مدلهای حقوقی )

۳-    توسعه زیر ساختهای شبکه ای وهمکاریهای  تکنیکی

۴-    ظرفیت سازی برای توسعه، از طریق استفاده از مکانیزم مالکیت فکری و تقویت رشد اقتصادی.

ودر این راستا،در ماده  ۲  کنوانسیون تاسیس سازمان جهانی مالکیت معنوی ،مصادیق مالکیت فکری به شرح ذیل تعیین شده است  :

۱-     آثار ادبی ،هنری و علمی

۲-    نمایش های  هنرمندان بازیگر ،صدا های ضبط شده (phonograms ) و حقوق بنگاههای پخش (رادیو و تلویزیون )

۳-    اختراعات در کلیه زمینه ها که ناشی از تلاشهای فکری انسان باشد .

۴-    کشفیات علمی

۵-    طرحهای صنعتی

۶-    علائم تجاری ، علائم خدماتی و نام تجاری و عناوین (اسامی )

۷-    حمایت در مقابل رقابت مکارانه

و سایر حقوق ناشی از تلاشهای فکری در صنعت ،علم ،ادبیات یا زمینه های هنری .

بر طبق ماده ۳- اهداف سازمان  جهانی مالکیت معنوی عبارتند از:
۱-پيشبرد حمايت مالكيت معنوي در سراسر جهان از طريق همكاري در ميان كشورها در صورت اقتضا با همكاري هر سازمان بين‌المللي ديگر.
۲- تأمين همكاري‌هاي اداري ميان اتحاديه‌ها.

همچنین مطابق ماده  ۴  :

وظایف سازمان جهانی مالکیت معنوی عبارتند از :

 سازمان به منظور دستیابی به اهداف مندرج در ماده  ۳  از طریق نهاد های مربوط و با حفظ صلاحیت هر یک از اتحادیه ها به شرح ذیل عمل می نماید :

۱-     ارتقائ توسعه تدابیر پیش بینی شده برای تسهیل حمایت موثر از مالکیت معنوی در سراسر جهان و هماهنگی قوانین ملی در این زمینه؛

۲-    انجام وظایف اداری اتحادیه پاریس ،اتحادیه های ویژه ای که در رابطه با این اتادیه تاسیس شده اند؛

۳-    قبول یا شرکت در اجرای هر گونه موافقتنامه بین المللی که به منظور بالا بردن حمایت از مالکیت معنوی تنظیم شده باشد  ؛.

۴-    تشویق انعقا د قراردادهای بین المللی مربوط به ارتقاء حمایت از مالکیت معنوی؛

۵-    پیشنهاد همکاری به کشور هایی که خواهان کمک های حقوقی- فنی  در زمینه مالکیت معنوی باشند ؛

۶-    جمع آوری و انتشار اطلاعات مربوطه به حمایت مالکیت معنوی و همچنین انجام و توسعه مطالعات در این زمینه و مبادرت به چاپ نتایج بدست آمده؛

۷-    حمایت از خدماتی که حمایت بین المللی مالکیت معنوی را تسهیل می کند و در صورت اقتضاء اقدام به ثبت در این زمینه و انتشار اطلاعات مربوط به آن ؛

۸-    انجام هر گونه اقدام مقتضی دیگر ؛

همچنی سازمان جهانی مالکیت معنوی می تواند از طریق استاندارد های بین المللی norm setting) یا(global standard مدلهای حمایتی موثر را به کشور های جهان پیشنهاد نماید و همچنین در گسترش و انتقال تکنولوژی در زمینه های امنیت غذایی ،بهداشت عمومی ،اختراعات سبز  و از این قبیل اقدامات موثر در جهت تسهیل استفاده بشر از این اختراعات بعمل آورد .

وسعت و قلمرو حمایت از حقوق ثبت اختراع چیست ؟

همانطوریکه قبلا ذکر شده حق اختراع  حق سرزمینی و قلمرویی است  یعنی حق اختراع فقط در قلمرو کشور یا منطقه ای حمایت می شود که حمایت از آن در آن منطقه یا کشور تحصیل شده باشد . مثلا در کشور ایران یا در اتحادیه اروپا (EPO ) و اگر اختراع در قلمرو سرزمینی آن کشور یا اتحادیه منطقه ای به ثبت اختراع نرسیده باشد حمایتی هم برای آن متصور نخواهد بود و اتباع آن کشور و یا سایر کشور ها می توانند از آن اختراع استفاده کنند و یا بسازند و بفروشند .